1.Nguyên nhân
Bệnh do vi khuẩn Xanthomonas axonopodis pv.citri (tên cũ là Xanthomonas campestris pv.citri) gây hại.
Vi khuẩn hình gậy, một đầu có một lông mao, gram âm, háo khí. Khuẩn lạc trên môi trường nuôi cấy màu vàng bóng, hơi hồng, rìa hơi lượn sóng.
Vi khuẩn có thể xâm nhiễm qua vết thương hay khí khổng ở các bộ phận của cây.
2.Điều kiện phát sinh
Bệnh loét phát sinh gây hại quanh năm, nhưng bệnh trong mùa mưa nặng hơn trong mùa khô. Bệnh phát sinh và phát triển mạnh ở điều kiện ẩm độ cao và nhiệt độ 26 – 35 độ C. Bệnh loét lây lan rất nhanh. Bệnh hại trên tất cả các giống cây có múi. Chanh, bưởi chùm bị nặng nhất. Các giống cam Xã Đoài, cam Vân Du, cam Sông Con bị bệnh nặng hơn các giống cam chanh, cam sành.
Bệnh phát sinh từ lộc xuân (tháng 3), tăng mạnh đến lộc hạ (tháng 7 và 8) rồi đến lộc đông (tháng 10 và 11) thì bệnh giảm dần và ngừng phát triển. Tuổi cây càng non càng dễ bị nhiễm bệnh nặng, nhất là ở vườn ươm ghép cây giống thường bị bệnh nặng trong 1 – 2 năm đầu, cam từ 5 – 6 tuổi tỉ lệ bị bệnh thấp hơn. Cành vượt phát triển nhiều lộc thường bị bệnh nặng hơn, sau khi nảy lộc 30 – 45 ngày ở giống cam rất dễ bị bệnh.
Khi lộc cành bước vào ổn định nhưng chưa hóa già tính nhiễm bệnh cao nhất. Sau khi hoa rụng, quả non hình thành bắt đầu bị nhiễm bệnh. Khi quả ngừng lớn và bắt đầu vàng thì hầu như không nhiễm bệnh nữa. Ngoài ra, sâu bùa vẽ cũng là môi giới truyền bệnh tạo nên vết thương để bệnh xâm nhiễm dễ dàng, nhất là trong vườn ươm cây giống.
3. Phương thức lan truyền
Vi khuẩn gây bệnh tồn tại trên tàn dư lá, quả, thân, cành cây đã bị bệnh. Vi khuẩn lan truyên nhờ tác nhân cơ giới, gió, nước mưa. Do đó, bệnh thường gây hại nặng trong điều kiện thời tiết ẩm, mùa mưa.
4.Triệu chứng gây bệnh
Ở lá non, triệu chứng bệnh ban đầu là những chấm nhỏ có đường kính trên dưới 1mm, màu trong vàng, thường thấy ở mặt dưới của lá, sau đó vết bệnh mở rộng và phá vỡ biểu bì mặt dưới lá, màu trắng nhạt hoặc nâu nhạt. Lá bệnh không biến đổi hình dạng nhưng dễ rụng, cây con bị bệnh nặng thường hay rụng lá.
Vết bệnh ở quả cũng tương tự như ở lá: Vết bệnh xù xì màu nâu hơn, mép ngoài có gờ nổi lên, ở giữa vết bệnh mô chết rạn nứt. Toàn bộ chiều dày của vỏ quả có thể bị loét, nhưng vết loét không ăn sâu vào ruột quả. Bệnh nặng có thể làm cho quả biến dạng, ít nước, khô sớm, dễ rụng.
Bệnh làm cho quả xấu mã, không đạt tiêu chuẩn chất lượng để xuất khẩu. Vết bệnh trên cành và thân cây con cũng giống như ở trên lá nhưng sùi lên tương đối rõ ràng. Đặc biệt có trường hợp vết loét ở thân kéo dài tới 15 cm và ở cành tới 5 – 7 cm.
5.Cách phòng trừ bệnh ghẻ loét
Để xử lý triệt để bệnh ghẻ loét trên cây có múi cần thực hiện các bước sau đây:
Bước 1: Cắt tỉa toàn bộ cành lá và quả bị nhiễm bệnh nặng, mang ra khỏi vườn tiêu hủy để tránh tình trạng ghẻ phát tán, lây lan khó kiểm soát.
Bước 2: Sử dụng chế phẩm phun ướt đẫm thân cành lá quả để diệt khuẩn. Đồng thời tăng đề kháng cho cây giúp ngăn ngừa tái phát.
Bước 3: Sau khi cây đã khỏi bệnh tiến hành bón bổ sung dinh dưỡng trung vi lượng cho cây nhằm tăng vách tế bào và tăng 30% khả năng quang hợp. Giúp lá, quả xanh, nhanh dày hơn, hạn chế tổn thương bề mặt lá và quả.
Lưu ý:
Ghẻ loét là một trong những bệnh nguy hiểm, lây lan nhanh và khó kiểm soát, do đó bà con cần phun phòng thường xuyên để hạn chế bệnh phát sinh.
Ghẻ loét trên cây có múi là căn bệnh phổ biến, ảnh hưởng rất lớn đến năng suất và chất lượng của cây. Do đó nhà vườn cần chủ động thăm khám và phòng ngừa từ sớm cho vườn.
